Eindelijk kon het weer: elkaar persoonlijk ontmoeten tijdens de halfjaarlijkse bijeenkomst van het Plastic Pact NL op 30 september. Deze vond plaats op een mooie locatie in het Groene Hart: Buitenplaats Kameryck. We blikken graag met u terug:

Programma

Centraal stond de vraag: hoe kunnen we samen versnellen? Het ging daarbij om het uitwerken van een ‘roadmap’, een routekaart voor het Plastic Pact NL voor de komende jaren die aangeeft welke stappen, in welke richting, ons bij de doelstellingen kunnen en moeten brengen. En daarbij de randvoorwaarden: hoe financieren we dat? Hoe organiseren wij ketensamenwerking? En welke mogelijkheid biedt chemische recycling om materiaal opnieuw te gebruiken?

De voorzitter

Sandra Onwijn, voorzitter van de Stuurgroep, benoemde de belangrijkste conclusies uit het monitorrapport over 2019 en de deelnemersenquête van dit voorjaar. De hoofdboodschap: er gebeurt van alles, maar er is behoefte aan opschaling van initiatieven, scherpere commitment van deelnemers en intensivering van de samenwerking. Vandaar ook de behoefte aan een ‘roadmap’. De opstelling ervan is een complexe klus waar de Stuurgroep hard aan werkt. Sandra gaf aan de hand van de ‘ijsbaan’ kort de kernstappen per doelstelling weer die de Stuurgroep voor ogen heeft. 

Ook sprak zij de wens uit dat in de deelsessies, later die middag, deelnemers input zouden kunnen leveren op de verschillende onderdelen. Deze input zal met de kennis en ervaringen uit de werkgroepen en de pilots daarin worden meegenomen in de verdere uitwerking van de roadmap. 

De werkgroepen

Een korte video toonde veelbelovende resultaten uit de pilots die de Werkgroep Verpakkingsketen heeft uitgevoerd. In samenwerking met het NTCP zijn methodes ontwikkeld om de sortering van kunststofafval te verbeteren en zo te komen tot zowel een homogene stroom van PET, een PP-stroom die weer als foodgrade grondstof kan worden ingezet en tot het sorteren van papier/plastic-laminaten naast de bestaande sortering van drankenkartons. De ervaringen laten zien dat ketensamenwerking in korte tijd tot goede resultaten leidt. Ook loopt er een pilot ‘Harmonisatie’ om flacons voor schoonmaakmiddelen te standaardiseren, zodat deze opnieuw tot schoonmaakflacons zullen worden gerecycled. Ook hier werkt de hele keten samen: producent, groothandel, schoonmaakbedrijf, recycle-bedrijf en flaconproducent. De belangrijkste uitdaging zit in het goed organiseren van de logistiek.

De Werkgroep Reduce & Reuse publiceerde in juni zijn bevindingen. De nieuwe coördinator, Nicolein Blanksma, presenteerde zich aan de deelnemers en vertelde over enkele mijlpalen: het starten van een pilot met de ‘zero waste cup’ in Rotterdam, een nieuwe fase met een B2B-loop voor herbruikbare emmers voor sauzen en soepen, en een rapport van Kantar dat inzicht geeft in de attitude van consumenten en winkelketens voor herbruikbare verpakkingen. Nicolein haar ambitie is om, samen met geëngageerde deelnemers, meer impactvolle pilots op te tuigen en sectorbrede kennisvragen te adresseren.

Chemische recycling

Chemische recyling is een containerbegrip voor een reeks aan technologieën die gebruikte kunststof om te zetten tot nieuwe grondstof – en dan niet op de nu gebruikelijke ‘mechanische’ manier. Twee sprekers met grote kennis van dit veld deelden hun visie: 

Toon van Harmelen, duurzaamheidsonderzoeker bij TNO, legde in zijn presentatie uit om welke technologieën het hier gaat. Ze hebben de potentie om effectief te kunnen omgaan met erfenissen uit het verleden (denk aan de aanwezigheid van broomhoudende brandvertragers en andere zorgwekkende stoffen in het materiaal) én bij te dragen aan een toekomstbestendig recyclingsysteem (doordat materiaal beschikbaar komt dat op kwaliteit niet onderdoet voor maagdelijk kunststof).
Om dat goed te ontwikkelen, moeten we niet denken vanuit de situatie van vandaag, maar vanuit het toekomstige systeem dat nodig is voor de energie- en materiaaltransitie waar we voor staan. Vandaaruit kan door ‘back casting’ vastgesteld worden welke stappen gezet moeten worden.

Eigenlijk is elke recyclingtechnologie te verkiezen boven storten en verbranden. Opvallend is dat in een aantal gevallen chemische recycling van specifieke polymeren te verkiezen is boven mechanische recycling, afgaande op de beschikbare LCAs. 
Belangrijker is dat er verschillende technologieën, mechanisch én chemisch, naast elkaar beschikbaar gewenst zijn om tot een optimaal systeem te komen. Vanuit het beleid moeten we dan ook beter niet specifieke methodes aan- of ontmoedigen, maar duidelijke doelen stellen voor het gehele systeem.

Susan Hansen, onderzoeker voedselverpakkingen van de Rabobank, heeft zich met haar team verdiept in de ontwikkeling van de chemische recyclingindustrie wereldwijd en deelt dit in haar presentatie. Het is opvallend dat deze in een versnelling terecht is gekomen precies in de periode dat de wereldeconomie leed onder de Covid-pandemie. Er zat dit jaar zelfs een piek aan te komen in het aantal nieuwe installaties, maar door vertraging in de uitvoering lijkt dit eerder in 2023 aan de orde te zijn. Ongeveer de helft van de capaciteit richt zich op ‘plastic to plastic’, de rest op ‘plastic to fuel’, maar er zijn regionaal verschillen. Zo ligt het zwaartepunt in de VS, waar relatief weinig sortering plaatsvindt, bij brandstofproductie.

Desalniettemin zal de totale capaciteit (3 à 4 Mton/jaar in 2025) een ‘druppel in de oceaan’ zijn als dit afgezet wordt tegen de wereldwijde recycle-opgave. Bovendien kleven er nog lastige issues aan de ontwikkeling: de economische en technische haalbaarheid is nog niet altijd duidelijk, de werkelijke milieuprestatie is niet altijd overtuigend en er is groeiende concurrentie vanuit de mechanische recycling, die zich eveneens hard ontwikkelt. De ontwikkeling van chemische recycling is dus zeker interessant, maar geen ‘silver bullet’. 

Deelsessies

Op 30 september werden er vijf boeiende werksessies gegeven, elk in twee rondes. Over de resultaten van deze werksessies leest u binnenkort meer.

Wall of Fame

Ter inspiratie en voor discussie stond er op locatie een ‘wall of fame’: een mini-expositie met vijftien inzendingen van deelnemers. Deze toonden recente innovaties die een bijdrage leveren aan de hoofddoelstellingen van het Plastic Pact NL. Afgaande op de eerste reacties lijkt dit voor herhaling vatbaar.